Η συνεδρία με θέμα την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών και μεγάλων δεδομένων για την αύξηση της αποτελεσματικότητας στον υγειονομικό τομέα, διοργανώθηκε σε συνεργασία με τον ΣΦΕΕ, υπό τον συντονισμό του Αντιπροέδρου ΣΦΕΕ, κύριου Δημήτριου Αναγνωστάκη, Προέδρου Δ.Σ. και Διευθύνοντος Συμβούλου Boehringer Ingelheim Ελλάς. Η συνεδρία ξεκίνησε με την ομιλία του κύριου Ιωάννη Κωτσιόπουλου, Γενικού Γραμματέα Υπηρεσιών Υγείας του Υπουργείου Υγείας. Ο κ. Κωτσιόπουλος αναφέρθηκε, καταρχάς, στην αξιολόγηση των νοσοκομείων, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο η τεχνολογία θα μπορούσε να βοηθήσει στην αξιολόγηση και τη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας, ώστε να κατανοηθούν οι χρόνιες παθογένειες του Εθνικού Συστήματος Υγείας και να υλοποιηθούν δράσεις. Στη συνέχεια, ανέλυσε το όραμα, τη μεθοδολογία, την υλοποίηση, καθώς και τα επόμενα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Το όραμα περιλαμβάνει την καθολική πρόσβαση των πολιτών σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, τον εκσυγχρονισμό αυτών την υπηρεσιών, την αναδιοργάνωση του υγειονομικού χάρτη, ώστε οι υπηρεσίες να ανταποκρίνονται στις υφιστάμενες ανάγκες και αυτή η ασθενοκεντρική προσέγγιση να αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη του Ε.Σ.Υ. Ο ομιλητής επικεντρώθηκε στα νοσοκομεία και στις ενέργειες για να αξιολογούνται και να βελτιώνονται, μέσω της αυτόνομης διαχείρισης των προϋπολογισμών τους, χωρίς λειτουργικά ελλείμματα, της επιλογής με διαφάνεια και μέσω μιας αποκεντρωμένης διαδικασίας του διοικητικού προσωπικού τους. Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο διακυβέρνησης που θα περιλαμβάνει την αξιολόγηση έτσι ώστε να βρεθούν βέλτιστες πρακτικές για τη συνεχή βελτίωση, ενώ στο επίκεντρο θα πρέπει να βρίσκεται ο ασθενής. Το πλαίσιο αξιολόγησης περιλαμβάνει ορισμένα βήματα, ανέφερε ο κ. Κωτσιόπουλος: τα νοσοκομεία να θέτουν στόχους σε επίπεδο διοίκησης, να διαθέτουν ένα επιχειρησιακό πλάνο με σαφείς στόχους υλοποίησης, να υπάρχει κεντρικός εξαμηνιαίος έλεγχος μέσω πλατφόρμας, όπου θα συγκεντρώνονται όλα τα δεδομένα, ώστε το εκάστοτε Υπουργείο Υγείας με τους μηχανισμούς του να μπορεί να ελέγχει εάν επιτυγχάνονται οι στόχοι.
Στο επίκεντρο του νέου μοντέλου για το Ε.Σ.Υ. βρίσκεται η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας, τόνισε ο κ. Κωτσιόπουλος, και για την παροχή τους θα πρέπει να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η υγεία των ασθενών. Όσον αφορά τη διοικητική διάρθρωση των νοσοκομείων, για την καλύτερη λειτουργία τους, στοχεύουν σε τρεις κατηγορίες: στην οικονομική διαχείριση, στις λειτουργίες και στο ανθρώπινο δυναμικό. Στο κομμάτι της οικονομικής διαχείρισης έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια η καθολική υλοποίηση των DGRs, ώστε τα έσοδα και τα έξοδα του νοσοκομείου να ισοσκελίζονται με βάση αυτό. Επίσης, τα έσοδα θα μπορούσαν να αυξάνονται μέσω της έρευνας και των κλινικών μελετών με στόχο έναν ισορροπημένο ισολογισμό, πρόσθεσε. Όσον αφορά τις λειτουργίες, θα μπορούσαν να γίνουν συνέργειες εντός της ίδιας υγειονομικής περιφέρειας για να αποφεύγεται ο μεγάλος κατακερματισμός των δυνάμεων του Ε.Σ.Υ., ενώ μέσω της σύμπραξης του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα να προσφερθούν επιπλέον υπηρεσίες, όπου δεν παρέχονται από το δημόσιο σύστημα υγείας.
Για το ανθρώπινο δυναμικό, ο κ. Κωτσιόπουλος είπε πως θα πρέπει να αναθεωρηθεί ο ρυθμός προσλήψεων, σε συνάρτηση με τις υπηρεσίες που θα πρέπει να προσφέρει το Ε.Σ.Υ., καθώς και να γίνει ένας πιο καλός προγραμματισμός προσλήψεων μελλοντικά, που να συνδέεται με τη στοχοθεσία κάθε νοσοκομείου και την αναδιάρθρωση του υγειονομικού χάρτη. Μέσω του Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (Ο.ΔΙ.Π.Υ.) θα συγκεντρωθούν όλα τα δεδομένα και θα δοθούν τα κίνητρα σε όλους τους παρόχους υπηρεσιών υγείας να ανεβάσουν το επίπεδο των υπηρεσιών με ασθενοκεντρική προσέγγιση, ώστε να καλυφθούν τα κενά στο σύστημα υγείας. Η μεθοδολογία του Learning Health System που ακολουθείται, βασίζεται στην έννοια της συνεχούς βελτίωσης των κλινικών πρακτικών με βάση την τεχνολογία και τα δεδομένα. Έχει ήδη ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των διοικήσεων των νοσοκομείων, συμπλήρωσε ο ομιλητής, κατά την οποία έγινε ηλεκτρονική συλλογή δεδομένων και ανάλυσή τους, ώστε να γίνει αντιληπτό μέσω δομημένων συνεντεύξεων των διοικητών των νοσοκομείων τα θέματα που αντιμετωπίζουν. Ο Ο.ΔΙ.Π.Υ. έχει ως στόχο να αποτελέσει έναν οργανισμό στον οποίο θα απευθύνονται όλες οι κυβερνήσεις για δεδομένα σε σχέση με τα νοσοκομεία. Η χρήση της τεχνολογίας είναι απαραίτητη για την ανάλυση των δεδομένων μέσω ανάπτυξης ψηφιακής πλατφόρμας, η οποία αποτελεί τη βάση της Ψηφιακής Στρατηγικής. Τέλος, ο κύριος Κωτσιόπουλος ενημέρωσε για την έναρξη ενός μεγάλου έργου, του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης και Εκπαίδευσης Ελέγχου των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και της Μικροβιακής Αντοχής, καθώς και της Ψηφιακής Βίβλου, που αποσκοπούν στη διαρκή βελτίωση και εκσυγχρονισμό του Ε.Σ.Υ., ώστε να είναι εφάμιλλο των συστημάτων άλλων κρατών-μελών της Ε.Ε.
Ο κύριος Νίκος Κωστάρας, Γενικός Διευθυντής της IQVIA, συνέχισε τη συνεδρία με την παρουσίαση της αξιοποίησης των δημόσιων δεδομένων υγείας, για την οποία θα πρέπει να σχεδιαστεί η διαδικασία, να καθοριστεί ο σκοπός και να βρεθούν οι ανθρώπινοι πόροι για τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης των δημόσιων δεδομένων υγείας. Ο καθορισμός του σκοπού είναι ιδιαίτερα σημαντικός γιατί ανάλογα θα καθοριστεί και ο ρυθμός πρόσβασης σε συγκεκριμένα δεδομένα φορέων. Οι σκοποί του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα δεν είναι κατ’ ανάγκη διαφορετικοί, τόνισε ο ομιλητής, αλλά μπορεί και να συμπίπτουν και έτσι μεγιστοποιείται το όφελος όταν παρέχεται πρόσβαση στα δεδομένα. Η διαβαθμισμένη πρόσβαση στα δεδομένα υγείας αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία να βελτιωθεί η εικόνα του κράτους και να κερδηθεί η εμπιστοσύνη του πολίτη. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η εξεύρεση των κατάλληλων πόρων, επισήμανε ο κ. Κωστάρας, δηλαδή στελέχη με κατάλληλες δεξιότητες, με τεχνογνωσία στον χώρο της υγείας και της ανάλυσης δεδομένων, αλλά και ικανού αριθμού στελεχών. Βεβαίως και οι οικονομικοί πόροι είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για την αγορά εξοπλισμού, οι οποίοι μπορούν να εξασφαλιστούν μέσω της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης. Η χώρα μας βρίσκεται σε μια μοναδική ιστορικά ευκαιρία για να χτιστεί ένα οικοδόμημα στις σωστές του βάσεις.
Όσον αφορά τη διαθεσιμότητα των δεδομένων, είπε ο κ. Κωστάρας, θα πρέπει να σκεφτούμε ποιες είναι οι πηγές, ποια είναι η συνδεσιμότητα των συστημάτων και ποια η ομάδα στελεχών που θα αποφασίζει. Η ποιότητα και ο έλεγχος των δεδομένων είναι εξίσου σημαντικοί παράγοντες, ενώ θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα θέματα ασφαλείας όσον αφορά την αποθήκευση αυτών. Μετά την ανάλυση και τη λήψη των αποφάσεων με βάση τα δεδομένα, θα πρέπει να αποφασιστεί ποια θα διατίθενται και σε ποιους, δηλαδή διαβαθμισμένη πρόσβαση στο χρήστη και για ποιους σκοπούς. Στο τέλος της παρουσίασής του ο κύριος Κωστάρας επεσήμανε ότι έχει ολοκληρωθεί μια πρόταση χρήσης και αξιοποίησης των δεδομένων φαρμάκου μέσω χρήσης των καλών πρακτικών που ισχύουν στην Ευρώπη (καταγραφή της ισχύουσας κατάστασης, καθορισμός μελλοντικής εικόνας και επικοινωνιακή διαχείριση των σκοπών).
Στη συνέχεια, ο κύριος Νίκος Μορόπουλος, Senior Associate της Planet S.A., με την ομιλία του για τα κρίσιμα θέματα ψηφιακού μετασχηματισμού, εστίασε στα χαρακτηριστικά του αναφορικά με τον τομέα της υγείας, και ιδίως στη διαλειτουργικότητα των συστημάτων. Οι στόχοι, ώστε να έχουμε αποτελέσματα, θα πρέπει να μεταφράζονται σε προγράμματα και έργα, όπου καθοριστική θέση έχει ο τρόπος με τον οποίο περιγράφουμε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, καθώς και η καταγραφή τους. Η συμμετοχή των ενδιαφερομένων θα πρέπει να είναι απόλυτα βεβαιωμένη και να ξεκινά με διαβούλευση, ενώ θα πρέπει να είναι διαρκής, ακόμη ήδη από τον σχεδιασμό του έργου. Η βαρύτητα της σημασίας των δεδομένων αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο μέσα από τον ψηφιακό μετασχηματισμό, ενώ θα πρέπει να διαμορφωθεί και ένα πλαίσιο διακυβέρνησης, διαχείρισης και διαφύλαξης δεδομένων, καθώς αποτελούν έναν ιδιαίτερα σημαντικό πόρο. Κλείνοντας, ο ομιλητής, ανέφερε ότι στην καρδιά όλης αυτής της αλλαγής είναι η διαρκής βελτίωση των συστημάτων και των προγραμμάτων.
Η κυρία Νίκη Τσούμα, Πρόεδρος Δ.Σ. & Διευθύνουσα Σύμβουλος της Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε., μίλησε για την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών και των μεγάλων δεδομένων, τα συστήματα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, τον ηλεκτρονικό φάκελο και τα μητρώα. Η Η.ΔΙ.Κ.Α. έχει ως στόχο «την παροχή ολοκληρωμένων λύσεων υψηλής ποιότητας στον τομέα της πληροφορικής και των επικοινωνιών, οι οποίες υποστηρίζουν την αποτελεσματική λειτουργία των φορέων κοινωνικής ασφάλισης και παροχής υγείας, καθώς και την εξυπηρέτηση των πολιτών, μέσω της παροχής σύγχρονων ηλεκτρονικών υπηρεσιών και πληροφοριών». Δεύτερος στόχος της είναι η διασφάλιση της διαλειτουργικότητας των συστημάτων πληροφορικής και επικοινωνιών των φορέων που δραστηριοποιούνται σε θέματα ασφάλισης, υγείας και πρόνοιας. Ο φορέας εξυπηρετεί πάνω από 10 εκατομμύρια ασφαλισμένους πολίτες, πρόσθεσε η κ. Τσούμα, εκ των οποίων συνταξιούχους, γιατρούς, φαρμακοποιούς και νοσηλευομένους. Το Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης, είπε, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και πιο ολοκληρωμένα στη χώρα μας, αλλά και στην Ευρώπη, παρέχοντας ολοκληρωμένες υπηρεσίες σε όλο τον κύκλο υπηρεσιών (καταχώρηση ιατρικών επισκέψεων, συνταγογράφηση φαρμάκων και διαγνωστικών εξετάσεων, κ.ά.).
Από την έναρξη του συστήματος έχουν εξυπηρετηθεί 12 εκατομμύρια διαφορετικοί ασθενείς και έχουν συνταγογραφηθεί 700 εκατομμύρια φάρμακα, δεδομένα τα οποία χρησιμοποιούνται και από άλλους φορείς όλης της χώρας. Πρόσφατα, επισήμανε η κ. Τσούμα, υπήρξε η εξέλιξη της συνταγογράφησης των φαρμάκων σε άυλη, μια υπηρεσία πλήρως ηλεκτροποιημένη, καθώς άυλη είναι πλέον και η συνταγογράφηση των διαγνωστικών εξετάσεων. Τα συστήματα διαρκώς βελτιώνονται και προχωρούν σε παροχή νέων υπηρεσιών, με τα νέα υποσυστήματα που λειτουργούν να αφορούν τις ψηφιακές ιατρικές βεβαιώσεις/γνωματεύσεις και την τηλεσυμβουλευτική για ασθενείς με COVID-19. Τα οφέλη που προκύπτουν από την ύπαρξη των μητρώων, όπως είπε η ομιλήτρια, αφορούν την καταγραφή της πορείας της νόσου, τον καθορισμό της κλινικής αποτελεσματικότητας, την παρακολούθηση της ασφάλειας της φαρμακευτικής αγωγής, καθώς και τη λήψη αποφάσεων για πολιτικές υγείας. Όλα αυτά τα δεδομένα φτιάχνουν τον ατομικό φάκελο υγείας, ο οποίος αποτελεί το κεντρικό σημείο αναφοράς του Ε.Σ.Υ. και περιλαμβάνει τα προσωπικά στοιχεία του ασθενή, ατομικό και οικογενειακό ιστορικό υγείας, νοσηλείες, εμβολιασμούς, διαγνώσεις και διαγνωστικές εξετάσεις. Έχει ασθενοκεντρική προσέγγιση και βασίζεται σε επεισόδια φροντίδας και σε πρωτόκολλα διαλειτουργικότητας. Ως επόμενα βήματα είναι η πρόσβαση από όλους τους θεράποντες ιατρούς του πολίτη, η πληροφόρηση και online ειδοποιήσεις, καθώς και η επέκταση/αναβάθμιση του περιεχομένου. Συνεπώς, χτίζεται μια ολοκληρωμένη πλατφόρμα ηλεκτρονικής υγείας με την ενσωμάτωση όλων των ηλεκτρονικών λειτουργιών για να διευκολύνονται οι γιατροί, οι πολίτες και οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας και μέσω της διελειτουργικότητας των συστημάτων και την ανταλλαγή των πληροφορίων να παρέχονται ποιοτικές υπηρεσίες. Κλείνοντας, η κυρία Τσούμα παρουσίασε πώς γίνεται η συγκριτική αξιολόγηση της φαρμακευτικής δαπάνης ανά έτος, μήνα και γεωγραφική κατανομή, καθώς και τα μοντέλα που παρακολουθούν την απάτη, ενώ τόνισε ότι η ηλεκτρονική υγεία διαρκώς θα εξελίσσεται και θα βελτιώνεται με τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών.