Η συνεδρία «Οι διαστάσεις του δικαίου και της βιοηθικής στην πανδημία Covid-19» ξεκίνησε με την πρόεδρο κυρία Τίνα Γκαράνη-Παπαδάτου να αναφέρεται στην έκθεση του Συμβουλίου Παγκόσμιας Ετοιμότητας για το 2020, σύμφωνα με την οποία η πανδημία COVID-19 ανέδειξε τη συλλογική αποτυχία να λειτουργήσει η πρόληψη και η ετοιμότητα, φανερώνοντας πόσο εύθραυστες είναι οι οικονομίες και η κοινωνική ζωή. Η πρώτη ομιλήτρια, η Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου κ. Ισμήνη Κριάρη, ξεκίνησε την τοποθέτησή της αναφερόμενη στα θέματα που ανέδειξε η πανδημία σχετικά με τη λειτουργία της δημόσιας υγείας, κυρίως στη στελέχωση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, καθώς εάν είχαν ήδη γίνει οι απαραίτητες ενέργειες, τα νοσοκομεία δεν θα αντιμετώπιζαν τόσα προβλήματα, ενώ και η σωστή στελέχωση των υπηρεσιών εντός των νοσοκομείων θα μπορούσε να είχε βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Άλλο μεγάλο ζήτημα αποτελεί το γεγονός ότι έχουν φύγει από τη χώρα μας 10.000 γιατροί, οι οποίοι θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμοι στην παρούσα φάση. Κλείνοντας, η κυρία Κριάρη αναφέρθηκε και στο παράδειγμα της Γαλλίας, όπου γίνεται ποσοτικοποίηση των προβληματικών περιπτώσεων, ώστε να αναγνωρίζονται τα δύσκολα περιστατικά, ενώ ιδιαίτερη μνεία έκανε στο θέμα του εμβολιασμού, καθώς τόνισε ότι ο εμβολιασμός θα πρέπει να είναι υποχρεωτικός, λόγω της ταχείας μετάδοσης του ιού, επειδή τίθεται θέμα προστασίας του κοινωνικού συνόλου.
Στη συνέχεια, το λόγο έλαβε ο Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου κ. Ξενοφών Κοντιάδης, τονίζοντας την ανετοιμότητα των συστημάτων υγείας να αντιμετωπίσουν την πανδημία. Αναφερόμενος στη βιοπολιτική, τις τεχνικές ρύθμισης και διαχείρισης της ζωής, ο κύριος Κοντιάδης μίλησε για τις δύο αντιφατικές διαστάσεις της πανδημίας, καθώς από τη μία έχουμε την κοινωνική αποστασιοποίηση και από την άλλη την άρση της ιδιωτικότητας, οι οποίες έχουν τις ρίζες τους στην ιατρική του 18ου αιώνα. Αναφέρθηκε στο ζήτημα της πολιτικής αξιοπιστίας, αλλά και στο ζήτημα του εμβολιασμού. Η πανδημία έθεσε σε δοκιμασία την εμπιστοσύνη των πολιτών ως προς την πολιτική εξουσία, ενώ όσον αφορά το δικαίωμα στην υγεία και τους περιορισμούς των άλλων δικαιωμάτων, εν καιρώ πανδημίας, ο γνώμονας είναι αναμφίβολα η προστασία της δημόσιας υγείας. Υπάρχει όμως και η διάσταση του καθήκοντος στην υγεία και της μη μετάδοσης του ιού και γι’ αυτό ο κύριος Κοντιάδης τάσσεται υπέρ του υποχρεωτικού εμβολιασμού ως τρόπο προάσπισης της δημόσιας υγείας, ώστε να επιτευχθεί η συλλογική ανοσία, χωρίς φυσικά να ενυπάρχει το στοιχείο της φυσικής βίας και του προστίμου.
Ο τρίτος ομιλητής της συνεδρίας, ο Επίκουρος Καθηγητής Βιοηθικής και Δεοντολογίας κύριος Μιχάλης Ηγουμενίδης, επικεντρώθηκε στο θέμα των επαγγελματιών υγείας και τον ρόλο που διαδραματίζουν στην περίοδο της πανδημίας, υπό το πρίσμα της ηθικής διάστασης της συμπεριφοράς τους. Αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου, από τη στιγμή που έρχονται σε άμεση επαφή με τον ιό, ενώ τα εξαντλητικά ωράρια αυξάνουν την πιθανότητα προσβολής από τον ιό είτε λόγω εξασθένισης του οργανισμού τους είτε λόγω μεγάλης πιθανότητας λάθους. Ο ομιλητής αναφέρθηκε και στον κοινωνικό ρατσισμό που αντιμετωπίζουν ορισμένοι επαγγελματίες υγείας, επειδή εργάζονται σε νοσοκομείο και έρχονται σε άμεση επαφή με τον ιό. Η πολιτεία θα μπορούσε να τους συνδράμει με επαρκές νοσηλευτικό προσωπικό και με δικαιότερη ανταμοιβή. Ο ηρωισμός που συνοδεύει αρκετές φορές τα επαγγέλματα υγείας, τόνισε ο κύριος Ηγουμενίδης, δεν μπορεί να είναι επιβεβλημένος, καθώς η υπέρβαση του καθήκοντος δεν μπορεί να καλύπτει τις ανεπάρκειες του συστήματος υγείας.
Η τελευταία ομιλήτρια της συνεδρίας, Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής κ. Ελένη Ρεθυμιωτάκη, επικεντρώθηκε στο θέμα της βιοηθικής σε σχέση με τη βιοπολιτική και τη βιοϊατρική. Η πανδημία έθεσε υπό αμφισβήτηση τις βασικές αρχές της βιοηθικής, όπως η ελεύθερη συναίνεση, η ενημέρωση και η μοναδικότητα του ανθρώπου. Το καίριο ερώτημα είναι πώς μπορούν να συμβιβαστούν τα ατομικά δικαιώματα με τους περιορισμούς που ενεργοποιήθηκαν λόγω της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής επιχείρησε να θέσει δύο πυλώνες, την προσωπική ευθύνη αφενός αλλά σε συνδυασμό με την κοινωνική αλληλεγγύη και την ανάπτυξη πολύπλοκου επιχειρησιακού πεδίου δράσης αφετέρου. Ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή της, η κυρία Ρεθυμιωτάκη μίλησε και για τις δύο συστάσεις που έχει δημοσιεύσει η Επιτροπή, η πρώτη αφορά τις κλινικές μελέτες σε επείγουσες συνθήκες και η δεύτερη τα ζητήματα ιχνηλάτησης των κρουσμάτων και των επαφών τους, καθώς και για άλλες δύο που ετοιμάζει, την κατανομή των υγειονομικών πόρων και τα θέματα των ευάλωτων ομάδων. Στο τέλος της συνεδρίας, με βάση σχετική ερώτηση, οι ομιλητές τοποθετήθηκαν αναφορικά με το πόσο οι περιορισμοί έχουν έρθει για να μείνουν, δηλώνοντας ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι βιώνουμε μια ιδιαίτερη υγειονομική συνθήκη και ως τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπίζεται, χωρίς όμως να σταματήσουμε να αξιολογούμε διαρκώς την αποτελεσματικότητα των μέτρων.